Οι ιδιαίτερες συνθήκες της λεγόμενης street photography -και όχι μόνο- αποδεικνύουν πως η φωτογραφία δεν είναι μια απόπειρα πάντα σχεδιασμένη. Μπορούμε να προβούμε στην προετοιμασία ενός πορτραίτου ή γενικότερα ενός πρότζεκτ, όμως η εσάνς του φευγαλέου δεν δύναται να απαθανατιστεί μέσα σε αυστηρά και ορισμένα πλαίσια. Το φευγαλέο ή καλύτερα το «εν κινήσει», είναι εκείνο που υπακούει στον κανόνα της ροής.
Ολόκληρη η ζωή βασίζεται εκτός των άλλων σε αυτήν τη ροή και κατ’ επέκτασιν στην υγιή εξέλιξη. Η ακατάπαυστη εναλλαγή εικόνων και γεγονότων κυλάει με την ίδια ταχύτητα των απαραίτητων στοιχείων μέσα στο αίμα μας. Το ίδιο καθεστώς διέπει όλο το φάσμα του περιβάλλοντος, ξεκινώντας από τον μικρόκοσμο έως τον μακρόκοσμο. Η στάση, όταν αυτή δεν αφορά ανασύνταξη, δηλώνει τελικά τέλμα φωτογραφικό, παύση ζωής.
Ακολουθώντας αυτήν τη φιλοσοφία, βρισκόμαστε σε χώρο της επιλογής μας, ο οποίος έχει μοναδικό παλμό και τον αφουγκραζόμαστε μονάχα, όταν βρεθούμε σε πλήρη συστοιχία μαζί του. Είναι το καθοριστικό στάδιο που προϋποθέτει όλες τις αισθήσεις οξυμμένες. Ξεχάστε τις προγραμματισμένες φωτογραφικές εξορμήσεις, γιατί αυτές λίγες φορές σχετίζονται με την ροή. Η κάμερα πρέπει να είναι πάνω μας, επέκταση του ματιού μας κι εμείς αρπακτικά που διψούν για την στιγμή που ο Bresson ονόμασε «αποφασιστική».
Χρειάζεται συνειδητά να τοποθετηθούμε ανάμεσα σε δεδομένα, σε προσωπικές αφορμές, σε αρχιτεκτονικά στοιχεία, σε ομιλίες, θορύβους, σύμβολα και να εξαφανίσουμε βαθμιαία τον εαυτό μας, να εκμηδενίσουμε το είναι μας. Κι αν όχι, τουλάχιστον να τηρούμε την ύπαρξη μας ως κομμάτι που έχει πια αφομοιωθεί εντός ενός ζωντανού οργανισμού. Η ενσωμάτωση αυτή στο περιβάλλον έχει ως αποτέλεσμα την ώριμη παρουσία που δημιουργεί με αβίαστη και αυθόρμητη παρόρμηση. Όχι απαραίτητα, όπως έχω ξαναπεί, για να συλλέγουμε σωρηδόν χλιαρά αποτελέσματα. Περισσότερο είμαστε παρόντες, λιγότερο φωτογραφίζουμε.
Η αιχμαλωσία μιας στιγμής «εν κινήσει» εξασφαλίζει την αφήγηση μιας ολόκληρης δια-χρονικότητας, αφού διαχειριζόμαστε την ρεαλιστική απεικόνιση μέσω της προαναφερθείσας συμπερίληψης. Η ευρηματικότητα και φαντασία πλέκουν το πριν και το μετά. Η επιτυχημένη φωτογραφία ροής εκλαμβάνεται από την αντίληψη μας ως καλογραμμένη ταινία και όχι ως μεμονωμένο στιγμιότυπο. Μιλώντας βέβαια για ροή, δεν είναι απαραίτητη η κυριολεκτική παρουσία κίνησης, αλλά η αίσθηση της «συνέχειας» σε αντίθεση με οτιδήποτε εκπέμπει στατικότητα. Τα στοιχεία εκείνα, δηλαδή, που χαρακτηρίζονται από έλλειψη έμπνευσης και πλήξη, όταν πολλές φορές καρφώσαμε τον χρόνο βάναυσα και ανελέητα.
Η επένδυση τέτοιας ψυχικής ενέργειας στο φωτογραφικό μας έργο, μπορεί να φαντάζει απαιτητική λόγω των σύγχρονων συνθηκών που μας κατακερματίζουν. Είναι όμως η οδός που μας προσφέρει τη μέγιστη εμπειρία. Οι αντιξοότητες του δρόμου μετατρέπονται σε πρόκληση και οι φόβοι αποτυχίας σε δημιουργική αφοσίωση. Η ροή δεν είναι στιγμή επιφοίτησης, ούτε κάποια ουρανοκατέβατη μαγική συνθήκη, αλλά ένα ποτάμι που το φτιάχνουμε με χώμα και το δουλεύουμε με βροχή.
Χριστίνα Χανιώτου
Photo Credits: dreama_project on Instagram